NOWOŚCI

7 czerwca 2024 przy pięknej słonecznej pogodzie odbył się II Konkurs Polskiego Konia Arabskiego rozgrywany w formule “specific origin” ECAHO. Konkurs organizowany przez THPKA, wspólnie z Ludowym Klubem Sportowym w Białce to fenomen na polskim rynku koni arabskich, skierowany do hodowców koni arabskich, którzy nie dali się ponieść arabskiej modzie na zagraniczne pokazowe ogiery. Konkurs zgromadził 28 koni o historycznych, czysto polskich rodowodach. To dość znaczący postęp jeśli chodzi o frekwencję w stosunku do roku ubiegłego. Nowością jest rozegrana w tym roku po raz pierwszy w Polsce klasa źrebiąt do 6-miesięcy - osobno dla klaczek i osobno dla ogierków. Tych ostatnich było dość dużo jak na ubogie w ogiery ostatnie lata i taka ilość kandydatów na przyszłe reproduktory niezwykle cieszy. Ostatecznie liczba koni w klasach nie odbiegała znacząco od innych pokazów w Europie. Konie oceniał międzynarodowy skład sędziowski, który prawidłowo wywiązał się z trudnego zadania jakim jest sędziowanie w systemie porównawczym a do tego jeszcze źrebiąt do 6-miesięcy, które są w różnych fazach rozwoju. Konkurs rozgrywany w piątkowe popołudnie miał miłą kameralną atmosferę a piękna słoneczna pogoda oraz gustowne dekoracje dopełniały harmonijnie całości wydarzenia. 

Rozegranie tego typu klasy jest dużym wyzwaniem dla organizatora, ale trudno nie zauważyć, że jest to możliwe wyłącznie w Białce, która jako jedyna w Polsce dysponuje znaczącą liczbą źrebiąt o czysto polskich rodowodach.  Źrebię do 6-miesięcy każdy hodowca może do takiego pokazu przygotować  w swojej stajni bez ponoszenia kosztów treningu i transportu. Dlatego też jest to dobra propozycja dla hodowców, którzy mają stajnie w niewielkiej odległości od pokazu aby poddać swojego pupila ocenie. Trzeba przyznać, że 10 zaprezentowanych źrebiąt (9 hodowli i własności SK Białka i 1 należący do Agricola Mazury), było przygotowanych do pokazu prawidłowo, zaprezentowały jako spokojne i  zrównoważone źrebięta, a niektóre ujawniły tak pożądany u polskiego konia arabskiego naturalny bukiet. Warte pochwały są również imiona koni krótkie, trafnie dobrane, podkreślające ich polskie pochodzenie. Zdecydowanie wyróżniało się potomstwo ogiera Palert (Ilderim or.ar.), które stanowiło największą stawkę, jednakże to potomstwo ogiera Wiedźmin (Ibrahim or.ar.*) należy uznać niemal za sensację tego pokazu. Potomkowie rodu Ibrahima or.ar./Skowronka są równie wielką rzadkością w Polsce jak kraski, które w ostatnich tygodniach pojawiły się na Roztoczu a do niedawna ten gatunek ptaka uważany był w regionie za wymarły. Kary ogierek Poraj 2024 (Wiedźmin- Pelifetta po Morion) jest dowodem na to, że łącząc ogiera w nieco starym typie, ale niosącego zasób czysto polskich genów z klaczą w nowoczesnym typie, o rodowodzie nasyconym modnymi ogierami w typie pokazowym można uzyskać prawidłowe źrebię, które w przyszłości  stanowić może o przedłużeniu rodu. 

Wiedźmin wykazał się zarówno jako ojciec wspomnianego ogierka jak również klaczki Atrakcja gniada 2024 (Wiedźmin-Akaria po El Omari), która zwyciężyła w kategorii klaczek do 6-miesięcy. Ta pełna wdzięku klaczka pochodzi z rodziny żeńskiej Scherife or.ar. - odgałęzienie poprzez klacz Albania, gdzie dominują cechy użytkowe i ma wśród swoich przodków takie sławy jak Abisynia czy Aryjka. Piękna już jest, a za kilka lat prawdopodobnie okaże się również dzielna na torze wyścigowym. 

Bardzo dobre wrażenie zrobiło  potomstwo białeckiego ogiera Palert gn. 2018 ( Alert-Pericola po Kahil Al Shaqab). Gniady ogierek Nektar 2024 ( Palert - Nefrytka po Amanito) zdecydowanie wyróżniał się w całej stawce, zarówno poprawną budową jak i pięknym osadzeniem szyi, a obok arabskiego bukietu, zaprezentował także  zrównoważony charakter. Oceniając potomstwo Palerta warto zwrócić uwagę na jego rodowód, gdyż ogier ten pomimo, że nie można go uznać za lepszego od ojca daje zdecydowanie lepsze potomstwo niż sam Alert. Można tu postawić tezę, że pomimo przewagi polskich przodków w rodowodzie, to jednak zarówno ze strony matki; Pericola po Kahil Al Shaqab jest córką Pilarosy po Al Adeed al Shaqab i matka Alerta -Andaluzja po Sanadik El Shaklan, mamy spore nasycenie rodowodu ogierami z najwyższej światowej półki pokazowej ostatnich 30. lat. Palert daje potomstwo bardzo wyrównane, źrebięta są prawidłowe, z dobrze osadzoną szyją, kształtną krótką głową o szerokim czole z pięknymi czarnymi oczami i wszystkie prezentują piękny arabski bukiet. 

Na uwagę wśród źrebiąt zasłużył z całą pewnością ogierek Emmon siwy 2024 (Palert-Egiria po Esparto). Emmon to syn jednej z najurodziwszych białeckich klaczy o klasycznie czysto polskim rodowodzie jakich już niewiele w Polsce zostało. Zdecydowanie bardziej typowy od Nektara i Poraja, choć w tym momencie ustępował im poprawnością. Jak to się ułoży w dalszych etapach rozwoju będziemy mogli zobaczyć w przyszłym i kolejnych latach. 

Ciekawie zaprezentowało się potomstwo jednego z ostatnich synów Eksterna, ogiera Falset (Kuhailan Haifi or.ar.*), wskazując na ogromny błąd jakim była decyzja o wytrzebieniu tego ogiera.  Na ringu mogliśmy zobaczyć jednego ogierka i jedną klaczkę po Falsecie. Ogierek Parysów siwy 2024 (Falset-Perforia po Vitorio TO), niespełna miesięczny ale bardzo szlachetny choć nieco drobny, jednak ze względu na matkę powinien osiągnąć wysoką jakość, której zadatki już widać. Rodząc Parysowa, Perforia - to półsiostra trójkoronowanej Perfinki - została matką po raz pierwszy w wieku 11 lat ale jak to mawiają lepiej późno niż wcale. Jako, że klacze arabskie są niezwykle długowieczne możemy tu oczekiwać jeszcze niejednego dobrego źrebięcia. 

Z kolei klaczka o wdzięcznym imieniu Panna Róża siwa 2024(Falset-Pernata po LVA Maximus) w wieku 6 miesięcy robi wrażenie w pełni ukształtowanego źrebięcia z piękną głową w polskim typie i co ważne bardzo prawidłowej budowy. Jej matka Pernata jest po ogierze LVA Maximus, który z kolei jest synem słynnego czempiona świata Espano Estopa, prawnuka naszego Skowronka. LVA Maximus został użyty w Białce na niewielką skalę ale Pernata jest dowodem, że warto czasem sięgać po takie nieoczywiste ogiery niosące w sobie polską krew lub reprezentujące polskie rody historyczne. 

W klasach koni w wieku 1-2 lat udział wzięły trzy ogierki, oraz dwie klaczki - wszystkie hodowli i własności Stadniny Koni Białka. Realizowany w Białce od ponad trzech lat program przywracania do stada polskiej genetyki wraz z powrotem do pierwotnego celu założenia stadniny czyli hodowli urodziwych koni użytkowych, w kategorii koni rocznych i dwuletnich widać już dość wyraźnie w efektach. 

Co prawda trudno w potomstwie klaczy o nieokreślonym typie i nie pozbawionych pewnych wad, dopatrywać się od razu spektakularnych efektów porównując te konie z końmi selekcjonowanymi na pokazy, ale uzyskanie takiego ogierka jak Canion siwy 2024 (Falset-Cytera po Piaff) jest dobrą prognozą na przyszłość. Canion zwycięzca w swojej klasie to koń imponująco atletyczny, prawidłowo zbudowany, z pięknie osadzoną szyją co natychmiast przekłada się na efektywny ruch z prawidłowo ustawionym środkiem ciężkości pchającym się od zadu. Wrażenie siły i męskiej charyzmy u roczniaka to dziś rzadkość. Pomimo, że głowę odziedziczył raczej po matce, córce ogiera Piaff, jest to koń godny uwagi ze względu właśnie na poprawność, ruch i potencjał użytkowy. Ciekawostką jest również linia żeńska Caniona, gdyż jego matka Cytera jest przedstawicielką babolniańskiej rodziny Bent-El-Arab or.ar. zachowanej w Białce i od kilku pokoleń wydającej ciekawe konie zarówno użytkowe jak i pokazowe. Cytera pochodzi z innej gałęzi tej rodziny niż szerzej znane z pokazów klacze takie jak Cella czy Celita. Jest w typie użytkowym co leży prawdopodobnie u podstaw atletycznej budowy ogierka Canion. 

Klaczki w kategorii 1-2 letnich, obydwie po ogierach z rodu Ilderim or.ar. to dwuletnia Ewidencja siwa 2022 (Palert-Egiza po HK Krystal), która zajęła miejsce pierwsze jako bardziej dojrzała i poprawna oraz roczna Hossa siwa 2023 (Palatino-Hergetia po Esparto), która robiła bardzo duże wrażenie a jej pięknie osadzona długa szyja i dobry ruch są dobrą prognozą na przyszłość. 

Podsumowując występy zarówno źrebiąt jak też młodzieży należy podkreślić to o czym często się obecnie zapomina. Polski koń arabski jest koniem późno dojrzewającym i trudno jest te młode konie porównywać z końmi, które widzimy choćby na pokazie Junior Spring. Wystarczy sięgnąć pamięcią choćby do takich sław jak Kwestura, Zagrobla czy Emandoria, które dopiero w pełni rozwinięte w wieku 5-6 lat zaczęły podbijać świat. Ale właśnie konie w polskim typie, późno dojrzewające cieszą nas swoją urodą przez wiele lat wysychając i piękniejąc z wiekiem. Podobnie zresztą rzecz się ma w populacji koni stright egiptian. W tej populacji źrebięta potrafią być wręcz rażąco brzydkie, aby następnie wyrosły z nich niezwykle piękne, typowe osobniki. Niestety dzisiejszy rynek koni pokazowych oczekuje od hodowcy gotowego konia  nieomal od urodzenia i takie na rynku mamy. Problemem jest jednak to, że u koni z wiekiem często ujawniają się wady, które powodują, że większości roczniaków i dwulatków nie widzimy już w klasach seniorskich. A polskie konie właśnie wtedy zaczynają osiągać pierwsze sukcesy. 

W klasach klaczy starszych tytuły czempionek przypadły dwum  pięknym, siwym klaczom, z których znana z wcześniejszych pokazów była jedynie białecka Permaria siwa 2011 (Esparto-Perfirka po Gazal Al Shaqab), która zwyciężyła w swojej klasie oraz janowska Beatrice siwa 2020 (Alert-Beira po Pogrom) również zwyciężczyni w swojej grupie wiekowej. W rozgrywce o tytuł Best In Show klaczy sędziowie wybrali Beatrice i tym sposobem tytuł powędrował do Stadniny Koni w Janowie Podlaskim. 

Jest to tym bardziej optymistyczne jeśli kolejna po Białce stadnina państwowa dostrzegła potrzebę i szansę promowania swoich koni na pokazie “specific origin”. 

Drugie miejsca w kategorii klaczy przypadły w kategorii 3-4 lat białeckiej klaczy Emostka siwa 2020 (Ostragon-Emrida po Eryks) oraz w kategorii klaczy powyżej 5 lat klaczy Pantera siwa 2009 (Ekstern-Pampa po Gazal Al Shaqab) hodowli SK Michałów a własności pana Bogdana Maślanki). Ta ostatnia zaprezentowana przez swojego właściciela sprawiła swojemu prezenterowi wielką radość. 

W kategorii ogierów w wieku 3-4 lat pozostał pewien niedosyt gdyż został zgłoszony jeden ogier, ale za to o niezwykle ciekawym rodowodzie. Skarogniady Foset 2021 ( Oset-Fraszynka po Epejos) to syn białeckiego Oseta (Kuhailan Afas or.ar.*) hodowli i własności pani Danuty Jaskółki-Grylewicz, jeden z nielicznych ogierów z tego ginącego rodu męskiego. Podobnie jak ojciec, niewielkiego wzrostu ale poprawny, harmonijny z dobrze osadzoną szyją, szerokim czołem z pięknymi czarnymi oczami. Niedosyt pozostawia brak konkurentów w klasie dla Foseta, ale można przekornie uznać, że Foset zdecydowanie wygrał z tymi ogierami, których w Białce nie było. 

Wracając do Foseta, aż trudno uwierzyć, że po użytym z takim sukcesem w Michałowie ogierze Probat, który dał liczną stawkę dobrych ogierów hodowlanych nic w polskiej hodowli nie pozostało. W Michałowie dawno już ślad zaginął po Probacie i jedynie w hodowli prywatnej jest kilka ogierów reprezentujących ten ginący ród. Foset jest więc jednym z kilku nielicznych przedstawicieli rodu męskiego niosąc w sobie krew białeckiego Oseta 1993 (Alegro-Osełka po Palas), znanego z dzielności, dobrego charakteru i pięknej skarogniadej maści, którą przekazał na potomstwo.

Kolejny raz potwierdza się w praktyce, że to nie powołane do tego stadniny państwowe, a hodowcy prywatni są prawdziwą skarbnicą polskiego konia arabskiego. Hodowcy, którzy robią to z pełną świadomością ochrony polskich rodów,  za własne pieniądze wierząc, że są częścią dziedzictwa kulturowego przekazywanego z pokolenia na pokolenie. W stadninach państwowych od wielu już lat nie widać refleksji na celem ich istnienia i zalew zagranicznej genetyki skutecznie wyparł polskie ogiery z rodów historycznych ze stajni czołowych. 

W kategorii ogierów powyżej pięciu lat wystartowały cztery konie. Niestety janowski Prado zszedł z prezentacji bez oceny z powodu kulawizny. Prado to jedyny obecnie w państwowej hodowli syn Eksterna, jak do tej pory konsekwentnie nieużywany w hodowli. Miejscami na podium w czempionacie podzieliłī się: Zarbil gniady 2019 (Forman-Zahara po Arbil-Krzyżyk*) hodowli i własności Danuty Jaskółki-Grylewicz , który zdobył medal brązowy, Piernat siwy 2007 (Gaspar-Pogoria po Ekstern) hodowli Andrzeja Borkowskiego, a własności Agnieszki Dąbrowskiej zdobył medal srebrny, a złoto przypadło gniademu ogierowi Elshaan 2015 (Marshaan-Elena Bint Europe-Bairactar or.ar.) hodowli i własności Sax Arabians Germany, którego w tym sezonie dzierżawiła Stadnina Koni Białka. W tej kategorii na uwagę zasługuje różnorodność rodowodowa występujących ogierów. Mieliśmy tu bowiem przedstawiciela najstarszego polskiego rodu historycznego, czyli ogiera Zarbil z rodu Krzyżyk or.ar., który inbredowany na Arbila ma ciekawy, skonsolidowany kuhailański rodowód. Zarbil jako koń poprawnie zbudowany, atletyczny z dobrym ruchem jest z pewnością ciekawą propozycją dla miłośników polskich koni w typie kuhailan. 

Z kolei niezwykle barwnie umaszczony ogier Piernat, reprezentujący ród ogiera Palas z linii Saklawi I or.ar. *to rzadki już i wręcz unikalny potomek słynnego michałowskiego Emigranta, tak zasłużonego dla polskiej hodowli. Piernat jako syn Gaspara odziedziczył po ojcu cechy użytkowe, które jego właścicielka zaprezentowała po pokazie zabierając ogiera na spacer po białeckim parku i dosiadając go na oklep. Zrównoważenie, ufność i kontakt właścicielki Piernata z koniem są kolejnym dowodem na to, że koń arabski jest nie tylko wszechstronnie użytkowy, ale też mocno zorientowany na człowieka, kiedy poświęciwszy mu wiekszą uwagę niż tylko trening do pokazu, staje się jego przyjacielem. 

Tytuł czempiona oraz Best In Show ogierów zdobył ogier Elshaan, gość z Niemiec, przedstawiciel niemal wygasłego w Polsce rodu Bairactar or.ar. Ten niezwykle efektowny, charyzmatyczny ogier pomimo występujących w jego rodowodzie pozornie obcych koni jest silnie zinbredowany na albigowskiego Araxa i janowską (przedwojenną) Mammonę. Arax, który dzięki użyciu go w Tiersku przedłużył ród w światowej hodowli, wraca w ten sposób do polskiej hodowli niosąc w sobie w linii żeńskiej krew zrabowanej przez Sowietów w roku 1939 z Janowa Mammony z rodziny Sahara or.ar. importowanej w roku 1845 do Jarczowiec przez Juliusza Dieduszyckiego.  Mammona pomimo upływu lat nadal jest ikoną światowej hodowli, a jej krew płynie w żyłach wielu sławnych potomków. Jest wielkim sukcesem Stadniny Koni w Białce, że udało się takiego ogiera znaleźć i użyć w celu wzbogacenia tej hodowli, a także pewnego odświeżenia krwi przy pomocy ogiera nieomal obcego, a jednocześnie tak bliskiego polskiej hodowli. 

Rozegrany po raz drugi w formule specific origin pokaz polskich koni arabskich niewątpliwie spełnił swoje zadanie. Przede wszystkim zgromadził stawkę koni o polskich rodowodach,  coraz bardziej odmiennych od hodowanych obecnie w  Polsce koni pokazowych, tak pod względem rodowodu jak i fenotypu.  Dało to możliwość ich prezentacji, oceny i konfrontacji. Pozwolił też na obejrzenie tej populacji na tle globalnych - jak mawia Krystyna Chmiel - klonów. Przede wszystkim jednak sprawił radość wszystkim uczestnikom konkursu, ale też widzom kibicującym polskim koniom tak w Białce, jak i poprzez internetowy przekaz na żywo. Duże zainteresowanie ze strony hodowców amerykańskich dla których marka “Pure Polish” jest nadal atrakcyjna powinno utwierdzić naszych rodzimych miłośników polskich koni arabskich w słuszności obranej drogi. 

Skromna stawka dostępnych ogierów o polskich rodowodach, odbiła się też na frekwencji konkursowej.  Choć skromna, to jednak dała okazję podziwiania Elshaana, który dzięki swej charyzmie i szlachetności powinien jak najlepiej przysłużyć się białeckiemu stadu, gdzie został użyty.

Ograniczona wprawdzie, liczba uczestników konkursu, wśród których prym wiodła państwowa Białka, każe mieć nadzieję na odrodzenie się populacji polskich koni arabskich, wypartych przez globalne pokazowe produkty.

Na koniec osobiste całkowicie subiektywne spostrzeżenie z perspektywy osoby niegdyś blisko związanej z polską hodowlą, oczywiście tą państwową gdyż w tamtym czasie innej nie było. Na polskim rynku arabskim prezentacja koni o polskim, zarzuconym ponad 20 lat temu rodowodzie to nie lada wyzwanie, ale i odwaga. Wyzwanie, bo polską genetykę w zasadzie odesłano już do lamusa, a odwaga - aby zderzyć się z tymi, którzy choć nigdy niczego nie hodowali krytykować będą poczynania innych. Jednak, aby można było mówić o pełnym sukcesie musi powstać rynek, który polskie konie doceni i staną się one dobrą alternatywą dla pogoni wyłącznie za urodą. Nie należy również sądzić, że te dwa kierunki hodowli się wzajemnie wykluczają. Jest wręcz odwrotnie co wyraźnie widać było na biełeckim pokazie. 

* Historyczne polskie rody męskie ;

Ilderim or.ar. ur.1894 , importowany w 1900 roku do Sławuty ks.Sanguszków

Ibrahim or.ar. ur.1899, importowany w 1907 roku do Antonin hr. Potockich

Kuhailan Haifi or.ar. ur.1923, importowany w 1931 roku do Gumnisk ks.Sanguszków

Kuhailan Afas or.ar. ur.1930, importowany w 1931 roku do Gumniska ks.Sanguszków

Krzyżyk or.ar. ur.1869, importowany w 1876 roku do Jarczowiec hr.Dzieduszyckiego

Palas 1968 (linia Saklawi I or.ar. ur.1886) ur.1968, importowany w 1973 do Polski

Bairactar or.ar. ur.1813, importowany w 1817 do Weil